Trang Chính
Anh hơn tôi vài tuổi.
Ngày ấy tôi là học sinh trường trung học nữ, còn anh là học sinh trường trung học nam. Hai ngôi trường nằm trên hai con đường giao nhau rợp bóng cây xanh, gần nhau đến nỗi nhiều khi ngồi trên tầng hai của trường này có thể phần nào thấy được hoạt động của trường kia.
Ký ức tôi vẫn còn đọng lại những kỷ niệm của thời hoa niên ấy. Vẫn tựa như mới đâu đây cảm giác sung sướng thẹn thùng khi lần đâu được khoát bộ áo dài trắng nữ sinh, nhớ mình khổ sở như thế nào khi cố kìm cái tinh nghịch nhảy nhót của cô bé chuyên mặc đầm để tập dáng vẻ của người lớn. Thế nhưng, đâu phải lúc nào cũng vậy. Lũ con gái hễ tụ lại là lại nghịch chẳng thua gì con trai. Tà áo dài vướng víu ư? Sẵn sàng được cột hai vạt lại với nhau để dễ quậy phá. Các hàng giải khác trước cổng trường không lúc nào vắng bóng nữ sinh dầu nhà trường cấm triệt để. Cấm túc…, rồi lại cấm túc.
Trái tim non nớt ngày ấy có biết gì, chỉ biết thích thú khi được tạm dừng tiết học nửa chừng để các anh nam sinh trường bạn vào giới thiệu tập san, báo chí, giới thiệu những hoạt động liên kết giữa hai trường… Cũng chưa hề biết thẹn thùng, vướng víu bước chân khi tan trường lại gặp các anh nam sinh quần xanh áo trắng ngồi thành dãy dài bên vệ đường rợp bóng kiền kiền xanh chờ đón các nữ sinh tan học.
Còn anh, ngày ấy đã chững chạc lắm rồi. Anh giỏi thơ văn, tâm hồn lãng mạn, là trưởng ban báo chí của trường.
Nhưng chúng tôi chẳng hề biết nhau!
Sự thay đổi của đất nước kéo theo sự thay đổi của ước mơ, hoài bão.
Vào đại học chúng tôi học cùng một lớp, cùng ăn cơm cư xá, nhưng chúng tôi gần như chưa nói với nhau điều gì. Thỉnh thoảng tôi cũng chú ý đến anh, chú ý đến gương mặt thư sinh, trắng trẻo của anh, chú ý đến dáng vẻ cao gầy trong bộ trang phục bụi bụi hơi lãng tử với chiếc túi xách khoát hờ hững trên vai. Lúc nào anh cũng trầm ngâm, họa hoằn lắm mới nói với ai vài câu khi cần đến, đôi mắt xa vắng như đang suy tư một điều gì. Anh không chăm học, rất hay bỏ lớp, chẳng quan tâm đến việc học của mình.
Còn tôi, lúc nào cũng học và học. Trong môi trường mới tôi cảm thấy vô cùng lạc lõng, mất điểm tựa, ngơ ngát với mọi diễn biến xã hội quanh mình. Tôi co người lại, ít nói, cũng suy tư về những điều vặt vãnh, cũng bao lần ứa nước mắt vì tủi thân khi nhìn đôi tay sưng phồng rộp bỏng, đôi vai tê dại vì cuốc xẻng, gánh gồng nhưng vẫn mãi bị phê bình trong những đợt lao động. Thì giờ còn lại, là giảng đường, là thư viện.
Ngày qua ngày, cuộc sống thích nghi dần. Bắt đầu với những người bạn mới, hoàn cảnh mới. Cư xá ngày ấy rộn ràng tiếng nói cười của tuổi trẻ. Những bữa cơm đạm bạc, không đủ no khiến gương mặt sinh viên nội trú lúc nào cũng xanh xao, mệt mỏi. Lớp chúng tôi do nhiều nguyên nhân nên hay đến nhà ăn muộn. Vào nhà ăn nguội lạnh, mất phần cơm là chuyện thường.
Khung trời đại học là nơi lý tưởng ươm mầm các sinh viên thành đôi, thành cặp. Các bạn dần dần tách khỏi nhóm. Còn tôi, vẫn vậy. Thỉnh thoảng cũng ngắm nhìn các bạn hẹn hò, hờn dỗi nhau, cũng đôi lúc thấy tâm hồn bâng khuâng, xao xuyến như mong đợi một bóng hình ai, thế nhưng lại sợ chạy trối chết, nhờ các bạn che dấu nếu chẳng may có ai đó đến tìm.
Ra trường, mỗi người mỗi nơi.
Tôi đi làm. Lập gia dình. Làm mẹ.
Chồng tôi là người tốt. Anh hiền, rất thương yêu gia đình, và rất thương tôi. Ở anh có cái gì chân chất, mộc mạc của người xuất thân từ gốc rạ, lũy tre xanh. Tôi bằng lòng với những gì mình đang có. Chúng tôi ngày hai buổi đi làm, tận tụy, sáo mòn của những con ong thợ trong vòng đời cơm áo. Sự thiếu thốn, cơ cực làm tâm hồn con người khô cằn dần đi. Nhiều khi đêm về, giật mình thảng thốt, man mác buồn khi thấy mình sao có thể vô cảm trước nụ cười thơ ngây, ánh mắt van lơn của những người lang thang cơ nhỡ.
Một ký ức đau lòng xa xưa vẫn ám ảnh tôi mãi đến giờ. Một trưa nọ, tại quầy thuốc bệnh viện, trong lúc chờ mua để vào với đứa con nhỏ nằm viện, trước mắt tôi là ông cụ già yếu trong bộ quần áo nhàu nhĩnh, tả tơi. Bàn tay cụ run rẩy vuốt đi vuốt lại từng tờ giấy bạc cũ mèm được móc ra một cách khó khăn từ tất cả các túi áo, túi quần cụ mặc trên người. Vẫn chưa đủ. Cụ lại lần mò các túi. Một cảm giác xót thương tràn ngập trong tôi. Trong đầu tôi lập tức xuất hiện hai ý nghĩ: giúp cụ với số tiền ít ỏi mình có hay mua thuốc vào ngay vì bác sĩ đang chờ…
Cầm thuốc đi vào mà lòng tôi nặng trĩu. Máy móc làm theo những yêu cầu của bác sĩ như người vô hồn. Chịu không nỗi, tôi chạy ra lại quầy thuốc, hỏi thăm, nhưng chỉ nhận được những cái lắc đầu hờ hững.
Đêm về, ứa nước mắt khi nhớ lại. Lòng hỏi lòng: mình thế sao? Chai sạn đến thế sao? Đâu rồi cô nữ sinh bé bỏng với trái tim thổn thức ngày nào khi đọc tâm hồn cao thượng? Đâu rồi lời hứa mình cũng sẽ làm như những tấm gương cao cả ấy?
Cuộc sống khá dần lên …
Công việc của tôi không suông sẻ. Sự khôn khéo đến tàn nhẫn nhiều lần của những người tự cho mình là bề trên khiến lòng tôi đau nhói. Tôi không sao thích nghi được với môi trường ấy, nhưng lại nhu nhược để kiếm tìm cho mình một sự thay đổi. Tôi tự mình xa lánh tất cả mà thật ra lòng không muốn vậy.
Trong thế giới công việc không nhiều may mắn ấy, theo thời gian tôi dần học cách chịu đựng, cách hoàn thiện bản thân hơn trước đây. Tôi đã biết dẹp bớt cái tôi của mình để kiên nhẫn lắng nghe người khác. Biết đồng cảm hơn với mọi người, nhất là những người lao động bình dị nhưng tấm lòng luôn rộng mở.
Hai mươi mấy năm trời trôi qua, tôi bắt gặp mình mừng rỡ, sung sướng nghẹn ngào khi gặp lại anh. Nhìn anh, tôi chợt giật mình khi nhận ra tóc mình cũng đã điểm bạc. Nét thời gian hằn rõ trên khuôn mặt anh, khuôn mặt tôi, cũng như khuôn mặt các bạn. Thời gian để lại dấu ấn trên chúng tôi thì cũng chính thời gian cho chúng tôi nhận ra giá trị của sự thương nhớ, mến yêu nhau.
Anh vẫn như xưa, vẫn trầm ngâm, suy tư bên điếu thuốc, lắng nghe các bạn ríu rít chuyện trò. Anh vẫn ít nói tựu thưở nào, hiếm khi tôi thấy anh cười. Một đêm nọ, trong vòng tay bè bạn, anh đã nói, nói về cuộc đời, về tình yêu, về thân phận con người… Mọi thứ đối với tôi thật gần gũi. Tận sâu trong tiềm thức tôi mơ hồ nhận ra những giá trị ấy nhưng không sao diễn tả được thành lời. Tôi lặng đi. Khoảnh khắc ấy đọng mãi trong lòng tôi. Tôi chợt nhận ra có cái gì đó thật giống nhau giữa anh và tôi.
Nhiều lần sau đó café cùng anh và các bạn những khi có dịp, tôi càng hiểu anh hơn, hiểu rằng đằng sau vẻ khắc khổ kia là một trái tim nồng hậu và dịu dàng biết bao!
Tôi và anh chuyện trò thường xuyên hơn. Có sự đồng điệu giữa anh và tôi. Tôi biết anh cũng nhận ra điều đó. Dường như có sự gắn bó vô hình chúng tôi với nhau, thật thân thiết, thật cởi mở và cũng thật gắn bó.. Anh giúp tôi giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công việc, thậm chí những khó khăn đời thường.
Qua các bạn, tôi biết anh có nhiều công trình lớn, nhiều nghiên cứu tầm cỡ nhưng chẳng bao giờ anh hãnh diện về điều đó. Anh cũng thành công trong cuộc sống, trong gia đình nhưng sao tôi vẫn thấy nét buồn trong anh. Tôi yêu quý anh, các bạn cũng yêu quý anh. Ở anh có cái gì đó làm mọi người yêu mến và nể phục. Nhờ anh, tôi càng thêm yêu quý những gì mình đang có. Tôi không còn băn khoăn về những vướng víu trước đây. Mọi thứ đối với tôi trở nên nhẹ nhàng. Tôi nhận chân được giá trị của cuộc sống, giá trị của tình cảm. của người thân, của bè bạn, của những tâm hồn nhạy cảm.
Càng hiểu anh, tôi càng mến yêu anh nhiều hơn. Mỗi lần gặp anh, rồi xa anh, tôi càng vấn vương nhiều hơn. Tình cảm dần thay đổi trong tôi, nhẹ nhàng, sâu lắng. Tôi nghĩ có lẽ nó đã tiềm ẩn từ lâu. Tôi yêu thương anh. Nỗi nhớ về anh thật dịu ngọt. Vậy đi. Tình cảm không sao cấm đoán được. Mong sẽ theo mãi trong cuộc đời còn lại của tôi. Anh cũng vậy. Trái tim mềm yếu lắm. Tình cảm ấm áp lắm.
Ngày ấy tôi là học sinh trường trung học nữ, còn anh là học sinh trường trung học nam. Hai ngôi trường nằm trên hai con đường giao nhau rợp bóng cây xanh, gần nhau đến nỗi nhiều khi ngồi trên tầng hai của trường này có thể phần nào thấy được hoạt động của trường kia.
Ký ức tôi vẫn còn đọng lại những kỷ niệm của thời hoa niên ấy. Vẫn tựa như mới đâu đây cảm giác sung sướng thẹn thùng khi lần đâu được khoát bộ áo dài trắng nữ sinh, nhớ mình khổ sở như thế nào khi cố kìm cái tinh nghịch nhảy nhót của cô bé chuyên mặc đầm để tập dáng vẻ của người lớn. Thế nhưng, đâu phải lúc nào cũng vậy. Lũ con gái hễ tụ lại là lại nghịch chẳng thua gì con trai. Tà áo dài vướng víu ư? Sẵn sàng được cột hai vạt lại với nhau để dễ quậy phá. Các hàng giải khác trước cổng trường không lúc nào vắng bóng nữ sinh dầu nhà trường cấm triệt để. Cấm túc…, rồi lại cấm túc.
Trái tim non nớt ngày ấy có biết gì, chỉ biết thích thú khi được tạm dừng tiết học nửa chừng để các anh nam sinh trường bạn vào giới thiệu tập san, báo chí, giới thiệu những hoạt động liên kết giữa hai trường… Cũng chưa hề biết thẹn thùng, vướng víu bước chân khi tan trường lại gặp các anh nam sinh quần xanh áo trắng ngồi thành dãy dài bên vệ đường rợp bóng kiền kiền xanh chờ đón các nữ sinh tan học.
Còn anh, ngày ấy đã chững chạc lắm rồi. Anh giỏi thơ văn, tâm hồn lãng mạn, là trưởng ban báo chí của trường.
Nhưng chúng tôi chẳng hề biết nhau!
Sự thay đổi của đất nước kéo theo sự thay đổi của ước mơ, hoài bão.
Vào đại học chúng tôi học cùng một lớp, cùng ăn cơm cư xá, nhưng chúng tôi gần như chưa nói với nhau điều gì. Thỉnh thoảng tôi cũng chú ý đến anh, chú ý đến gương mặt thư sinh, trắng trẻo của anh, chú ý đến dáng vẻ cao gầy trong bộ trang phục bụi bụi hơi lãng tử với chiếc túi xách khoát hờ hững trên vai. Lúc nào anh cũng trầm ngâm, họa hoằn lắm mới nói với ai vài câu khi cần đến, đôi mắt xa vắng như đang suy tư một điều gì. Anh không chăm học, rất hay bỏ lớp, chẳng quan tâm đến việc học của mình.
Còn tôi, lúc nào cũng học và học. Trong môi trường mới tôi cảm thấy vô cùng lạc lõng, mất điểm tựa, ngơ ngát với mọi diễn biến xã hội quanh mình. Tôi co người lại, ít nói, cũng suy tư về những điều vặt vãnh, cũng bao lần ứa nước mắt vì tủi thân khi nhìn đôi tay sưng phồng rộp bỏng, đôi vai tê dại vì cuốc xẻng, gánh gồng nhưng vẫn mãi bị phê bình trong những đợt lao động. Thì giờ còn lại, là giảng đường, là thư viện.
Ngày qua ngày, cuộc sống thích nghi dần. Bắt đầu với những người bạn mới, hoàn cảnh mới. Cư xá ngày ấy rộn ràng tiếng nói cười của tuổi trẻ. Những bữa cơm đạm bạc, không đủ no khiến gương mặt sinh viên nội trú lúc nào cũng xanh xao, mệt mỏi. Lớp chúng tôi do nhiều nguyên nhân nên hay đến nhà ăn muộn. Vào nhà ăn nguội lạnh, mất phần cơm là chuyện thường.
Khung trời đại học là nơi lý tưởng ươm mầm các sinh viên thành đôi, thành cặp. Các bạn dần dần tách khỏi nhóm. Còn tôi, vẫn vậy. Thỉnh thoảng cũng ngắm nhìn các bạn hẹn hò, hờn dỗi nhau, cũng đôi lúc thấy tâm hồn bâng khuâng, xao xuyến như mong đợi một bóng hình ai, thế nhưng lại sợ chạy trối chết, nhờ các bạn che dấu nếu chẳng may có ai đó đến tìm.
Ra trường, mỗi người mỗi nơi.
Tôi đi làm. Lập gia dình. Làm mẹ.
Chồng tôi là người tốt. Anh hiền, rất thương yêu gia đình, và rất thương tôi. Ở anh có cái gì chân chất, mộc mạc của người xuất thân từ gốc rạ, lũy tre xanh. Tôi bằng lòng với những gì mình đang có. Chúng tôi ngày hai buổi đi làm, tận tụy, sáo mòn của những con ong thợ trong vòng đời cơm áo. Sự thiếu thốn, cơ cực làm tâm hồn con người khô cằn dần đi. Nhiều khi đêm về, giật mình thảng thốt, man mác buồn khi thấy mình sao có thể vô cảm trước nụ cười thơ ngây, ánh mắt van lơn của những người lang thang cơ nhỡ.
Một ký ức đau lòng xa xưa vẫn ám ảnh tôi mãi đến giờ. Một trưa nọ, tại quầy thuốc bệnh viện, trong lúc chờ mua để vào với đứa con nhỏ nằm viện, trước mắt tôi là ông cụ già yếu trong bộ quần áo nhàu nhĩnh, tả tơi. Bàn tay cụ run rẩy vuốt đi vuốt lại từng tờ giấy bạc cũ mèm được móc ra một cách khó khăn từ tất cả các túi áo, túi quần cụ mặc trên người. Vẫn chưa đủ. Cụ lại lần mò các túi. Một cảm giác xót thương tràn ngập trong tôi. Trong đầu tôi lập tức xuất hiện hai ý nghĩ: giúp cụ với số tiền ít ỏi mình có hay mua thuốc vào ngay vì bác sĩ đang chờ…
Cầm thuốc đi vào mà lòng tôi nặng trĩu. Máy móc làm theo những yêu cầu của bác sĩ như người vô hồn. Chịu không nỗi, tôi chạy ra lại quầy thuốc, hỏi thăm, nhưng chỉ nhận được những cái lắc đầu hờ hững.
Đêm về, ứa nước mắt khi nhớ lại. Lòng hỏi lòng: mình thế sao? Chai sạn đến thế sao? Đâu rồi cô nữ sinh bé bỏng với trái tim thổn thức ngày nào khi đọc tâm hồn cao thượng? Đâu rồi lời hứa mình cũng sẽ làm như những tấm gương cao cả ấy?
Cuộc sống khá dần lên …
Công việc của tôi không suông sẻ. Sự khôn khéo đến tàn nhẫn nhiều lần của những người tự cho mình là bề trên khiến lòng tôi đau nhói. Tôi không sao thích nghi được với môi trường ấy, nhưng lại nhu nhược để kiếm tìm cho mình một sự thay đổi. Tôi tự mình xa lánh tất cả mà thật ra lòng không muốn vậy.
Trong thế giới công việc không nhiều may mắn ấy, theo thời gian tôi dần học cách chịu đựng, cách hoàn thiện bản thân hơn trước đây. Tôi đã biết dẹp bớt cái tôi của mình để kiên nhẫn lắng nghe người khác. Biết đồng cảm hơn với mọi người, nhất là những người lao động bình dị nhưng tấm lòng luôn rộng mở.
Hai mươi mấy năm trời trôi qua, tôi bắt gặp mình mừng rỡ, sung sướng nghẹn ngào khi gặp lại anh. Nhìn anh, tôi chợt giật mình khi nhận ra tóc mình cũng đã điểm bạc. Nét thời gian hằn rõ trên khuôn mặt anh, khuôn mặt tôi, cũng như khuôn mặt các bạn. Thời gian để lại dấu ấn trên chúng tôi thì cũng chính thời gian cho chúng tôi nhận ra giá trị của sự thương nhớ, mến yêu nhau.
Anh vẫn như xưa, vẫn trầm ngâm, suy tư bên điếu thuốc, lắng nghe các bạn ríu rít chuyện trò. Anh vẫn ít nói tựu thưở nào, hiếm khi tôi thấy anh cười. Một đêm nọ, trong vòng tay bè bạn, anh đã nói, nói về cuộc đời, về tình yêu, về thân phận con người… Mọi thứ đối với tôi thật gần gũi. Tận sâu trong tiềm thức tôi mơ hồ nhận ra những giá trị ấy nhưng không sao diễn tả được thành lời. Tôi lặng đi. Khoảnh khắc ấy đọng mãi trong lòng tôi. Tôi chợt nhận ra có cái gì đó thật giống nhau giữa anh và tôi.
Nhiều lần sau đó café cùng anh và các bạn những khi có dịp, tôi càng hiểu anh hơn, hiểu rằng đằng sau vẻ khắc khổ kia là một trái tim nồng hậu và dịu dàng biết bao!
Tôi và anh chuyện trò thường xuyên hơn. Có sự đồng điệu giữa anh và tôi. Tôi biết anh cũng nhận ra điều đó. Dường như có sự gắn bó vô hình chúng tôi với nhau, thật thân thiết, thật cởi mở và cũng thật gắn bó.. Anh giúp tôi giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công việc, thậm chí những khó khăn đời thường.
Qua các bạn, tôi biết anh có nhiều công trình lớn, nhiều nghiên cứu tầm cỡ nhưng chẳng bao giờ anh hãnh diện về điều đó. Anh cũng thành công trong cuộc sống, trong gia đình nhưng sao tôi vẫn thấy nét buồn trong anh. Tôi yêu quý anh, các bạn cũng yêu quý anh. Ở anh có cái gì đó làm mọi người yêu mến và nể phục. Nhờ anh, tôi càng thêm yêu quý những gì mình đang có. Tôi không còn băn khoăn về những vướng víu trước đây. Mọi thứ đối với tôi trở nên nhẹ nhàng. Tôi nhận chân được giá trị của cuộc sống, giá trị của tình cảm. của người thân, của bè bạn, của những tâm hồn nhạy cảm.
Càng hiểu anh, tôi càng mến yêu anh nhiều hơn. Mỗi lần gặp anh, rồi xa anh, tôi càng vấn vương nhiều hơn. Tình cảm dần thay đổi trong tôi, nhẹ nhàng, sâu lắng. Tôi nghĩ có lẽ nó đã tiềm ẩn từ lâu. Tôi yêu thương anh. Nỗi nhớ về anh thật dịu ngọt. Vậy đi. Tình cảm không sao cấm đoán được. Mong sẽ theo mãi trong cuộc đời còn lại của tôi. Anh cũng vậy. Trái tim mềm yếu lắm. Tình cảm ấm áp lắm.
